Yirmi bir mart yaklaşırken Ortadoğu halklarını ilgilendiren dolayısıyla ülkemizde ve ilimizde gündemde yer aldığı için araştırmaya ve yazmaya gerek duyulan kamuoyunu yakından ilgilendiren bir konu. Hele bu patlamalar olunca da hem çok dikkat etmek lazım. Ayrıca birlikte yaşadığımız halkların gönlünü hoş tutma adına aşırıya kaçmamak gerekir.
Önce bu isimlerin doğru anlamını sizlerle paylaşalım. Bu isim “Nevruz” yazıldığı takdirde sözlüklerde Türk müziğinde bir makam olarak belirtildiği gibi aynı zaman bir çiçek ismidir. “Nevroz” şeklinde yazılırsa; ise etkeni belli olmaya, organ bozukluğu göstermeyen bir çeşit sinir hastalığı olarak açıklanmaktadır.
Her yıl yirmi bir martta kutlanan bayrama gelince; “New” Farsçada yeni “ruz” veya “roz” ise gün demektir. Newroz kelimesi Türkçe de “w” harfi olmadığı için yerine “v” harfi kullanılmaktadır. Tabi buda bir bayram adı mı, bir hastalık adı mı veya bir çiçek adı mı okunduktan sonra ancak cümle içinde anlam fark edilmektedir. Özel isimleri doğru yazmak zorunluluğu vardır.
Türkçede “w” harfi olmamasına karşı günlük hayatımıza sıradan kullanılan bir harf olmuş. Bu harf ; Farsça, Kürtçe ve Arapça da kullanıldığı gibi tüm Avrupa dillerinde de vardır. İletişim çağı artık dilleri birbirine yakınlaştırmış ve başka dillerde olan harf ve kelimeleri iletişim ile birlikte sanal âlem de rahatlıkla kullanmaktadır.
“Newroz” kelimesini yazarken “w” harfini kullanmak bir zamanlar suç olarak görüldü. Nedeni başka bir dili çağrıştırmasıydı. Başka dil dedikleri Kürtçeydi. Her gün televizyonlarımızda, radyolarımızda bangır bangır kullanılan türküler bir yana, siyasilerimiz gittikleri açılışlarda "bilinmeyen dil" dedikleri Kürtçe ile mesajlar vermektedirler.
Gelelim Newroz’un bayram olarak doğmasına ve oluşmasına, Ortadoğu halklarına mahsus bu bayramın özelde Kürtler için büyük bir önem taşımaktadır. Önemli ve halkların kardeşliği adına önemli bulunan bu bayramı sahiplenen çoktur. Tabi ki kim inanıyorsa onun kutlamaya hakkı vardır. Bu sadece benim bayramımdır demek bencillik olur. Her milletin kendine has bu güne uyarladığı bir öyküsü vardır mutlaka... İranlı Şahname yazarı Firdevsi'ye göre Newroz geleneği Demirci Kawa ile Dahhak’ın mücadelesinin simgesi olduğu ve bu kadim tarihteki efsane Zerdüşt Peygamber’inin bir geleneği olarak da bu günlere gelmiştir.
Newroz gününün belirlemesine gelince; güneşin koç burcuna girdiği, ilkbaharın başlangıcı sayılan ilk gün olduğu gibi, geceyle gündüzün eşit olduğu gündür. Aynı zamanda Farslarda ve Kürtlerde kullanılan bir takvimin başlangıcı olan gündür.
Newroz Bayramı’nın uzun bir zaman yasaklandıktan sonra ülkemizde de bayram olarak resmen kutlanmaya başlandı. Asya da ve Ortadoğu da her millet kendine has bir öykü ile Newroz Bayramı’nı kendine mal etmeyle başladı. Ancak Newroz'un bir kurtuluş bayramı olarak simge halini alması, kimlere ait olduğu onların tarihine bakmak gerekir..
Eskiden zalim krallardan kurtuluş yolu aranırken, bu gün zulüm, enflasyon, ekonomik darboğazdan kurtulmak, yaşam mücadelesi için kutlamak gerekir. Newroz bir başkaldırının sembolüdür. Nasıl ki dini bayramlar tüm dünya Müslümanları arasında kutlanıyorsa, Newroz Bayramı'da özgürlüğe kavuşmak için mücadele veren, zulme karşı olan her halk bu bayramı en güzel şekilde kutlayarak millileştirmektedirler.
Bir bayramın kimin olduğu ona verdiği isimden kolayca anlaşılır. Bu olay nere de ve kimler arasında geçmişse o yaşadığı döneme ve onu kutlayan halktan gücünü ve ismini alır. Her millet kendi dili ile bayramlarına isim verir.
Herkes istediği bir savı ileri sürebilir. Hatta ilginçtir Kawa gitti, yerine Asena geldi ve birden bire Newroz, Nevruz olarak Türkleşti. Newroz'u ateşe tapma olarak görenler iş newroz'a gelince ateşe tapma da olsa Kürtler kutluyor bizim onlardan neyimiz eksik deyip herkes kutlamaya başladı. Bu Newroz’un sevilmesinden ona duyulan saygıdan ileri gelmektedir. Çünkü Newroz daha çok Ortadoğu halkları arasında kutlandığı Arapların dillerinde "yevm-il cedid" denilse de kültürlerinde bu bayram yoktur. Bu bayramın İslamiyet öncesi ve sonrası; Azerice: Nowruz, Farsça: Noruz, Kazakça: Nawrız, Kırgızca: Nooruz, Kırım Tatarcası: Navrez, Kürtçe: Newroz, Özbekçe Navro‘z, Türkmence, Nowruz şeklinde söylenilip yazılmaktadır.
Bu bayram din ve milliyet farkı ayırmadan Afganlar, Anadolu Türkleri, Arnavutlar, Azeriler, Farslar, Gürcüler, Karakalpaklar, Kazaklar, Kırgızlar, Özbekler, Tacikler, Türkmenler, Kürtler, Zerduşiler, Mecusiler, Beluciler ve farklı halklar arasında kutlanmaktadır.
Şair Ve Yazar Misbah Hicri
