İstanbul Bilgi ?niversitesi?Engellilik ?alışmaları M?kemmeliyet Alanı?ve??ocuk Gelişimi B?l?m?,?Otizm Dernekleri Federasyonu ile Antalya ?zel Sporcular Gen?lik ve Spor Derneği işbirliğiyle “Erken M?dahalede Gelişimsel Yaklaşımlar ve Motor Beceri Odaklı M?dahale” başlıklı ?evrimi?i bir sempozyum d?zenledi. Sempozyum, ?zel gereksinimli ?ocuklara beden eğitmenliği yapmış, bu alanda lisans ve doktorası bulunan ve mesleğe adanmışlığı sebebiyle Emeritus Profes?r unvanını alan ve 2020 yılında hayatını kaybeden bilim insanı Dr. Claudine Sherrill’ın anısına ger?ekleşti. Sempozyuma ?zel gereksinimli bireylerin aileleri, sivil toplum ?rg?tleri, ?ğretmenler, fizyoterapistler, ergoterapistler, akademisyenler ve ?ğrenciler katıldı.?

BİLGİ?Sağlık Bilimleri Fak?ltesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek,??ocuk Gelişimi B?l?m? Başkanı?Prof. Dr. Dilara Fatoş ?zer ve Rekt?r Yardımcısı Prof. Dr. Aslı Tun?’un a?ılış konuşmalarıyla başlayan sempozyumda?erken m?dahalenin ?nemi, gelişimsel yaklaşımlar, otizmde duyusal işaretler, psikososyal onarım, down sendromlu ?ocuklarda temel beceri y?ntemi, fiziksel okuryazarlık gibi konular ele alındı. Ayrıca otizm, g?rme yetersizliği, zihinsel yetersizlik, işitme yetersizliği, bedensel yetersizlik, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, ?zel ?ğrenme g??l?ğ? gibi?farklı gelişen ?ocukların motor becerilerinin desteklenmesinde yaşam boyu m?dahale programlarının uygulanması konusunda karşılaşılan sorunlar ve ??z?m yolları da tartışıldı.

D?nyada her 10 ?ocuktan biri ?zel gereksinimli

Prof. Dr. Zeynep Şimşek, “D?nyada yaklaşık her 10 ?ocuktan birinin ?zel gereksinimli olduğu tahmin ediliyor. ?zel gereksinimli ve risk altındaki ?ocukların izlemlerine y?nelik protokoller son yıllarda gelişmeye başladı. T?rkiye’de 2015 yılında y?ksek riskli bebek ve ?ocukların uzun s?reli izlemine y?nelik gelişimsel programlarla ‘ne şekilde izlenmeleri’ gerektiğine y?nelik protokoller hazırlandı. Etkili m?dahale programlarının geliştirilmesi ve ?ğretilmesinin yeterli bilgi, beceri ve motivasyonla yetişmiş meslek elemanları ile hak temelli yaklaşım ?er?evesinde ger?ekleştiğini g?r?yoruz.” dedi.

?zel gereksinimli ?ocukların eğitimlerinin planlanmasında temel ilkenin gelişimsel gereksinimlerinin belirlenmesi olduğunu ifade eden?Prof. Dr. Dilara Fatoş ?zer, “?ocuğun sosyal, duygusal, psikomotor ve bilişsel alanlarda ihtiya?larının belirlenmesi ile bu alanları destekleyecek meslek personellerinin de kararı verilir. ? Bu bağlamda ?ocuğun gelişimsel potansiyeline ulaşmasında ?ocuk gelişimi, ?zel eğitim, fizyoterapi, ergoterapi, psikoloji, uyarlanmış beden eğitimi gibi meslek alanları ?nemli rol oynar. Bu hizmetlerin en etkili şekilde ailelerin de dahil edildiği ortamlarda verilebileceği unutulmamalıdır. Aileleri dahil etmek ise, ailelerin duygularını anlamayı ve onlarla ?alışma becerilerine sahip olmayı gerektirir” dedi. ?

Olumlu ebeveynlik becerileri erken ?ocukluk yıllarında etkili

?ocuk Gelişimi Uzm. Birg?l Bayoğlu,?erken ?ocukluk d?nemi olumlu etkilerinden ve ?zel gereksinimli ?ocukların gelişiminde etkili olan ebeveynlik modellerinden bahsetti. Bayoğlu, “Gelişimsel ebeveynlik modeli ebeveynlere odaklanarak, ebeveyn-?ocuk arasındaki dinamik s?reci korumaya y?nelik etkileşimleri oluşturuyor. Gelişimsel ebeveynlik davranışını doğrudan desteklemek i?in ebeveynlerle işbirliği kurmak, ailenin diğer ?yelerini etkinliklere dahil etmek, aile etkinliklerini ?ğrenme fırsatı olarak kullanmak gibi stratejiler b?y?k ?nem taşıyor. Olumlu ebeveynlik davranışı ise duyarlı, ?ğretici, cesaretlendirici ve sevecen yaklaşımların benimsendiği bir modeldir. Olumlu ebeveynlik becerileri erken ?ocukluk yıllarında etkilidir. Aile olumlu ebeveynlik becerilerine sahipse ve gelişimsel ebeveynlik yaklaşımıyla desteklenmişse bu ebeveynin ?ocuklarının okula hazır oluşu akranlarına g?re ?ok daha y?ksektir” dedi.

Erken belirtilerin ihmal edilmemesi gerekiyor

“Gelişimsel Aksama S?re?lerinde Ailelerin Desteklenmesi” başlıklı bir konuşma yapan?Dr. ?ğr. ?yesi Nevin Eracar? ise, “Farklı ?ocuk, ailede ?zel ve ?nemli bir değişiklik yaratır, bu farklılığı aile bireylerinden ?nce anne fark eder. Anne, ?ocuğunun yaşıtlarının yaptığı becerileri, ?zellikle sosyal alanda g?sterdiği reaksiyonları g?stermediğini sezer. Ancak ne yazık ki biraz daha b?y?y?nce bu duygu ge?er; ‘?zerinde durma, fazla titizlik yapma’ gibi s?ylemlerle annelerin dikkatlerini ?eken bu ?zelliklerin g?zden uzak tutulması, ink?r edilmesi durumu yaşanır. Ne yazık ki ?ok erken bir zamanda m?dahale edilerek normal denilen seviyeye gelebilecek olan bu ?ocuklar, erken belirtiler ihmal edildiği zaman yerleşmiş bir psikopatolojik tabloyla hayatlarına devam etmek zorunda kalıyorlar” dedi. ?zel gereksinimli ?ocukların ailelerinde ink?r, utan? ve su?luluk gibi duygular g?zlemlendiğinden bahseden Eracar, aile terapisinde sanatla ?alışmanın faydalı sonu?larını aldıklarını belirtti.

Sanat sosyo-duygusal gelişime katkı sağlıyor

BİLGİ?Psikolojik Danışmanlık Merkezi Direkt?r??Dr. ?ğr. ?yesi Zeynep Ma?kalı, “Gelişimsel Aksamalara Erken M?dahalede Psikososyal Onarım” başlıklı sunumunda ?rnek vaka ?zerinden değerlendirmelerde bulundu. Gelişimsel aksamalara erken m?dahalede sanatın işlevinden bahseden Ma?kalı, “Sanat, ?ocuklarda i? ve dış ger?eklik arasında bağlantı kurmaya ve simgeleştirmeye yardımcı oluyor. ?ocuklara somut ve eylemsel bir yol sunuyor. Otizmin doğası gereği tekrarlayan ve uyarıcı davranışlarla ilgili duyusal ihtiya?ların giderilmesi ile ?ocuklarda imgelemenin gelişmesi gibi zorluk alanlarını destekliyor. Sanatın sosyo-duygusal gelişimin uyarılmasına aracılık etkisiyle ortak dikkat ve sembolizasyon becerilerinde gelişme bekleniyor. Bu da yaratıcılığın ortaya ?ıkmasına yardımcı oluyor. Yaratıcılık ortaya ?ıktık?a ?ocuk bağımsızlaşıyor, kapasitesi gelişiyor ve kendini ifade edebiliyor. Sosyal etkileşimlerde ?ok daha farklı yolları deneyebiliyor” dedi.

Hibya Haber Ajansı