Hibya, 'Ekonomi Sohbetleri' kapsamında, Anadolu Üpak Genel Müdürü Ali Cem Suca'yı Hibya stüdyolarında ağırladı.
Sohbet havasında gerçekleşen yayında, lisanslı depoculuk konuşuldu.
Anadolu Üpak Genel Müdürü Ali Cem Suca, 2019'da 5, 6 kişilik bir ekiple Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) A.Ş'yi kurduklarını söyledi.
Lisanslı depoculuğun, esasında Sermaye Piyasası Kurulunca (SPK) kurulduğunu aktaran Suca, ''Ama sonrasında bize kısmet oldu. TÜRİB, 26 Temmuz 2019’da spot piyasasını aştı, tamamen elektronik ürün senedi denen, arka tarafında buğday, arpa, mısır, ayçiçeği gibi 17 çeşit ürün şu anda işlem görüyor. Ama yaygın olarak işlem gören 4 ürün var.'' dedi.
Suca, lisanslı depoculuğun gümüş silolarda olduğuna işaret ederek, ''Buraya üreticiler, çiftçiler ilk başta ürününü getiriyor. Ürünleri geldiği anda Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) nezdinde bir elektronik ürün senedi çıkıyor. Sizin elinizde, elektronik ürün senedi (ELÜS) oluyor. Bu ürünlerin standartları, spesifikasyonları, depolanma süreleri belli. Ticaret Bakanlığı denetimi ve gözetimi altında oluyor. Çiftçi ürününü fiziki olarak alabilir ya da satabilir.'' diye konuştu.
Çiftçilerin ekim sırasında borçlu başlamalarından ötürü, hasattan sonra anında elden çıkartmak durumunda kaldıklarını dile getiren Sucu, lisanslı depoculuk sisteminin esasında üreticiyi koruma odaklı olduğunu vurguladı.
Ali Cem Suca, şöyle devam etti:
''Çiftçilerin borçlu olmadıkları varsayımıyla lisanslı depoculuğun en büyük artılarından birisi fiyatın doğru oluşumu. Bu da TÜRİB’deki fiyat mekanizmasından kaynaklanıyor. Siz hasat döneminde elden çıkartırsanız, haliyle daha düşük fiyattan elden çıkartırsanız çünkü arz fazla oluyor. Ama ölü sezonda arz talebe göre daha az olacağı için daha yüksek fiyattan elden çıkartılıyor.''
İlkay Arıkan'ın, ''Türkiye'de çok sayıda ticaret borsası var. Bunlar her birisi kendi bölgelerinde yaygın olarak üretilen ürünlerin kotasyonunu gerçekleştiriyor. TÜRİB’in açılmasıyla bu borsaların fonksiyonları nereye doğru evrildi?'' sorusuna Suca, şu yanıtı verdi:
''Türkiye'de 113 ticaret borsası var. TÜRİB öncesinde, 7 tane elektronik platform vardı. Bunlar birkaç sene boyunca elektronik ürün senedi alım satımı yapıyordu. TÜRİB, spot piyasa faaliyete geçtikten sonra 7 ticaret borsasının yetkisi elinden alındı, tek ulusal borsa olarak TÜRİB'e verildi.''
Sucu, buğdayda, Türkiye üretiminde sade yüzde 25’inin lisanslı depoculukta, yüzde 75'inin normal ürünler olduğunu sözlerine ekledi.
